Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Risicoprofiel

Om de risico's van gemeente Stein in kaart te brengen wordt elkaar jaar bij de begroting en jaarrekening een risicoprofiel opgesteld. Bij het opstellen van dit risicoprofiel worden de verschillende risico's binnen de organisatie in beeld gebracht. Dit zijn zowel grote als kleine risico’s, risico’s met interne of externe oorzaak, operationeel dan wel strategisch van aard.

Privacy risico’s
Op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) kan een boete worden opgelegd van maximaal 4% van de omzet. Voor de gemeente Stein zou dit een maximale boete van € 3.400.000 kunnen betekenen.

Beveiligingsrisico’s
ICT ransomware en phishing: De ICT-systemen en- of data worden ontoegankelijk. Systemen zullen niet beschikbaar zijn en gegevens zullen niet meer te openen zijn. De dienstverlening naar interne medewerkers en inwoners zal hier hinder van ondervinden.

Garantstellingen
De gemeente staat garant voor instellingen als zij hun verplichtingen niet kunnen nakomen. Kans hierop is zeer klein, omdat er een waarborgfonds bij betrokken is.

Grondexploitaties
Belangrijke uitgangspunten bij het beoordelen van de resultaten van de grondexploitatie zijn het voorzichtigheidsprincipe (verliezen nemen wanneer ze zich voordoen) en realisatieprincipe (winsten nemen bij voldoende zekerheid van behalen). Echter zijn er wel risico’s verbonden aan de grondexploitaties indien er niet voldoende kavels worden afgenomen, waardoor vertraging kan plaatsvinden. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat door de toenemende complexiteit van de ontwikkelingen en de hoogte van de investeringen de risico’s in de grondexploitaties alsmaar groter worden.

Dossier BAG B.V.
Er kan niet uitgesloten worden dat de gemeente Stein naar aanleiding van het faillissement van BAG B.V. geconfronteerd gaat worden met kosten, gericht op het verwijderen van de op het terrein aanwezige (minerale) reststoffen.

Jeugd zorgaanbieders
In verband met de financiële problemen bij XONAR hebben de gemeenten in de jeugdregio Zuid-Limburg in 2023 gezamenlijk € 8 mln. financiële steun toegezegd voor het herstelplan. Dit bedrag is inmiddels volledig ingezet in de vorm van financiële steun en garanties aan derden. In het herstelplan geeft XONAR aan dat het voor echt duurzaam herstel noodzakelijk is dat een fusiepartner gevonden wordt. Intussen zijn twee voorgenomen fusies mislukt. XONAR onderzoekt opnieuw de mogelijkheden van een fusie met andere partijen. XONAR heeft in de periode vanaf 2023 met financiële steun van de gemeenten maatregelen getroffen en de verlieslatende exploitatie omgezet naar een exploitatie die rond het nulpunt uitkomt. Daarmee heeft XONAR tot dusverre substantiële verbeteringen gerealiseerd, maar dat is nog niet voldoende om de duurzaam kostendekkende exploitatie, die noodzakelijk is voor de continuïteit van jeugdhulp te waarborgen. Mede daarom hebben gemeenten en XONAR enkele maanden geleden op ons initiatief gezamenlijk aan de jeugdautoriteit gevraagd om, conform de procedure in het draaiboek, een bindend advies uit te brengen over de trede-indeling in het draaiboek continuïteit jeugdhulp. Jeugdautoriteit zal rond 1 juli 2025 een definitief advies uitbrengen over afschalen of opschalen in de trede-indeling van het draaiboek. Afschalen betekent dat XONAR zonder verdere steun zelfstandig verder kan. Ingeval val opschalen zal in verband met de zorgcontinuïteit onderzocht moeten worden of en hoe zorg bij andere zorgaanbieders kan worden ondergebracht. Dat levert onvermijdelijk nieuwe frictiekosten op. In welke omvang is nog onduidelijk.

De jeugdregio’s in Noord- en Midden-Limburg monitoren maandelijks het herstelplan van Mutsaersstichting. De gemeenten in Zuid-Limburg sluiten in de toekomst hierbij aan. Van de gemeenten in Zuid-Limburg wordt een financiële bijdrage van 2,9 mln. gevraagd in de kosten van het herstelplan. Daarover is nog geen besluit genomen.

Pactum is in Zuid-Limburg op zeer kleine schaal actief als onderaannemer en niet rechtstreeks door de gemeenten gecontracteerd. Pactum verwacht de financiële problemen zelf op te kunnen lossen, onder meer door de verkoop van vastgoed. Voor een tijdelijke overbruggingsfinanciering worden afspraken gemaakt met de gemeenten waarmee Pactum wel een overeenkomst heeft. Voor Zuid-Limburg wordt geen financiële claim verwacht.

Het herstelplan van VIA jeugd is nog onderhanden. Het zorgaanbod van VIA jeugd bestaat vrijwel volledig uit JZ+. Deze zorgvorm moet in de komende jaren worden afgebouwd. De afweging over hoe de afbouw en spreiding van JZ+ in landsdeel Zuidoost plaats gaat vinden moet nog worden gemaakt. De keuzes die hierin worden gemaakt zullen bepalend zijn voor de toekomst van JZ+. De omvang van mogelijke frictiekosten is nog onduidelijk

Risico’s gemeentefonds
Tot en met 2024 geldt voor de groei (accres) van het gemeentefonds de methode dat wanneer de rijksuitgaven stijgen, het gemeentefonds evenredig meegroeit. Omgekeerd geldt hetzelfde: dalen de rijksuitgaven als gevolg van bezuinigingen, dan daalt het gemeentefonds evenredig mee. Dit noemen we de trap-op-trap-af-systematiek (ook wel normeringssystematiek). Vanaf 2025 wordt de koppeling met de rijksuitgaven losgelaten en is het de ontwikkeling van het bruto binnenlands product leidend voor de groei van het gemeentefonds. Tot op heden heeft dit niet geleidt tot stabiliteit omtrent het gemeentefonds.
Indien er de komende periode geen duidelijk vooruitzicht gaat zijn over hoe het kabinet omgaat met ‘het ravijnjaar’ blijft er onzekerheid inzake het gemeentefonds.

Juridische risico’s
Onze gemeente loopt juridische risico’s in zijn algemeenheid, aangezien gemeenten besluiten neemt waartegen bezwaar en beroep kan worden ingesteld.

Fiscale risico’s
De gemeente Stein wordt - mede door veranderingen in wet- en regelgeving - geconfronteerd met een aantal risico’s/onzekerheden op fiscaal gebied.

Loon- en prijsontwikkeling
Inflatie en CAO stijgingen zijn afgedekt met de in de circulaires genoemde percentages. De werkelijkheid kan positief dan wel negatief hiervan afwijken.